2023 Eğitim Vizyonu, PISA ölçeğiyle yapılanın “Tek kanatla uçmaya yeltenmek” olduğunu ifade etmektedir. Bu ifade vizyon belgesinde “Eğitimin Vizyonu Felsefesi” bölümünde sayfa 17’de geçmektedir. Bu ifadeyi daha iyi anlamak için öncesini okumak gerekmektedir.
2023 Eğitim Vizyonunda “Ülkemizin bugün için eğitimdeki en öncelikli konularından birisi ayrıştırıcı tüm özelliklerinden arındırılmış insana bir bütün olarak eğilebilen sistemi kurmaktır.” cümlesiyle özetlenebilecek eğitim sistemi tespiti dikkat çekiyor.
“Bilginin teorik, pratik, ideolojik ve inançsal biçimlerde parçalandığı bir bakış açısı, gelecek için umut vermemektedir. İnsan doğasındaki bütünlük kadar bilginin bütünlüğüne de ihtiyaç vardır.” diyen vizyon belgesinde eğitimin bilim, sanat ve ahlakı bir bütün olarak veren, bunları birbirinden ayırmayan bir yapıda olması gerektiğini vurgulamaktadır özetle.
Günümüz eğitim hayatında mesela merkezi sınav sistemi, insanın sadece sözel ve sayısal becerilerini ölçen bir sınav sistemidir ve eğitim de bu becerileri geliştirme üzerine kurgulamış bir sistem olarak göze çarpmaktadır.
Sözgelimi, öğretmen olmak için sahip olunması gereken kişilik özelliklerini ölçen bir eğitim sistemimiz yok. Ne kadar matematik biliyorsan o kadar iyi bölüme yerleşebilirsin. Sınavlar matematik bileni öne çıkardığı için matematik bilmek diğer pek çok alanlarda da başarıyı getiriyor.
Bilim adına ortaya konan müfredat insanın bir yönünü geliştiriyor. Duygu namına ortaya hedefsiz, tam belirginleşmemiş, çoğunlukla haz üzerine kurgulanmış, nefsin putlaştırıldığı bir anlayışın toplum tarafından bireye empoze edilmesinin nedeni de bu tek düze, indirgemeci, sınırlayıcı ve sınıflayıcı eğitim anlayışıdır.
Malumatfuruş bir nesil türedi. Her konuda, her şey hakkında herkesin bilgisi ve fikri var. Bu müfredatla her şeyi verme çabasının ürünüdür. Felsefi olarak, ruh dünyasını doyuran, insanı duygusal anlamda da besleyen ve ahlak yönünden kuvvetlendiren bir anlayış türü eğitimimizde maalesef yoktur.
İnsanı sadece madde yönüyle değil, aynı zamanda mana yönüyle de öncelleyen bir bakış açısı ortaya konmuş 2023 Eğitim Vizyonunda.
Daha önceki yazılarımızda bir enstrümanı çalmayı bilen, bir spor dalında lisanslı olarak çalışmış, bir sanat dalında ilk eserlerini vermiş, şiir ve edebiyatta gerçekçi bir tecrübe edinmiş, ilk bilimsel araştırmalarını liseden mezun olmadan yapmış kişileri yetiştiren okulların olması gerektiği üzerinde durmuştuk.
Bunun yanında mevcut merkezi sınav sisteminin eğitimi esir aldığını ve gençlerin en az iki yılının bu sınavlara hazırlık bahanesiyle heba olduğunu da belirtmiştik.
Mevcut eğitim sitemi ahlak konusunda da neredeyse hiçbir şey vermeyen bir eğitim sistemimidir. Bir ahlaki bakış açısı kazandırıyor ancak bu seküler ve maddeci bir ahlak anlayışıdır. Bireyin putlaştırıldığı günümüz dünyasında haz peşinde koşmanın değer kabul edilmesiyle, son derece kaypak, göreceli bir ahlak anlayışı zaten genel geçer bir uygulama olmuş.
Vizyon belgesi, insanı bir bütün olarak ele almanın gerektiğini ortaya koyduğu gibi mevcut sınav sistemlerine ve PISA ölçeğine eleştiri getirmiştir.
Bunu “Eğitimde başarının yegâne ölçüsü ders notları, sınav sonuçları, zekâ testleri ve mezuniyet sonrası edinilen mesleklerin maaşlarından ibaret olamaz.” cümlesinden rahatlıkla anlıyoruz.
Müfredatın ve karnenin beynin bütün katmanlarını yansıtması gereğini vurgulayan vizyon belgesi, PISA ölçeğine de bu bağlamda tek bir cümleyle değinmiştir.
Bu cümle “21. yüzyıl becerilerini ölçme iddiasındaki PISA gibi uluslararası çalışmalar dahi sadece eleştirel düşünce, akıl yürütme gibi bilişsel içeriklere yönelmekte, kısacası tek kanatla uçmaya yeltenmektedirler.” şeklindedir.
Vizyon belgesi “Düşünce, duygu ve eylemi insanda birleştiremeyen, kuramı ve pratiği uzlaştıramayan bu tek kanatlı uçma hevesi en önemli sorunumuzdur.” cümlesiyle de eğitimdeki en önemli sorunu ortaya koymaktadır.
Eğitim çok yönlü, bütüncül olması gerektiğini belirten Vizyon Belgesi, bunu bir medeniyet ve vizyon konusu olduğunu ifade bir cümle kurmaktadır: “İnsan doğasını savunduğumuz şekilde çift kanatlı ele alabilmek temelde bir medeniyet ve zihniyet konusudur.”
Bu cümle, hem PISA ölçeğine getirilen eleştirinin nedenini hem de Vizyon Belgesinin amacını özetle ortaya koymaktadır.
Eğitim vizyon belgesi bizim de hemfikir olduğumuz felsefi bakış açısını yansıtmaktadır. Daha önceki yazılarımızda değindiğimiz pek çok şeye hatta bazen bire bir cümleye vizyon belgesinde yer verilmiş olması bizim kendimizi de ölçmemiz açısından önemlidir. Sonuçta Ziya Selçuk gibi bir hocanın hazırlattığı belge…