2023 Eğitim Vizyon Belgesi, yeni bir okul vizyonu, yeni öğretmen vizyonu ve benzerlerini çizdiği gibi eğitim yöneticileriyle de ilgili vizyon ortaya koymaktadır. Ancak yapılan incelemede önemli iki konuya vizyon belgesinde yer verilmediği görülmüştür. Bunlar: Çok sorumluluk - az yetki karmaşası ve eğitim-öğretim dışı işlerin yönetimi.
Bu iki konuya yazının devamında değinilecek ancak öncelikle Eğitim Vizyon Belgesinin eğitim yöneticileriyle ilgili vizyonunu görmemiz gerek.
Okul için “Günümüzde yeni bir eğitim ve okul teorisine ihtiyacımız vardır.” diyerek yeni okul modeliyle ilgili önemli ipuçları veren vizyon belgesi bunu “Öğretmen, sınıf, okul, ilçe, il ve merkez teşkilatı iç içe halkalar şeklinde ve çocuğu destekleyen yönlendiriciler…” olarak nitelemektedir.
Okulu olabildiğince özerk yapıda öngören vizyon belgesi; okulun, çağın ihtiyaçlarına uygun böyle özerk bir kimliğe kavuştuğunda kurumsal anlamda ekip olma ruhunun, üretimin ve insanlık bilincinin artacağını ifade etmektedir.
İşte tam da bu süreçte okul yöneticilerine en kritik rolü veriyor vizyon belgesi. Yöneticiyi hem okulun mevcut kapasitesini yok edebilecek hem de çok sınırlı imkânlardan hayal ve hayat üretebilecek kişi olarak nitelenmektedir.
“Her okul, yöneticisi kadar okuldur” sözü 2023 Vizyon Belgesinden alındı. Bu söz vizyon belgesinin okul yöneticiliğine ne kadar önem verdiğini açıkça göstermiyor mu? Bu yazının devamında verilen ve vizyon belgesinden alınan başlıklar, okul yöneticiliğinin geleceği konusunda planlanan çalışmaları ortaya koyduğu gibi okul yöneticiliğine verilen önemi bir kez daha gözler önüne serecektir.
“Bu nedenle yetkinin ötesinde okul yöneticisinin okuldaki çocuktan veliye kadar güvene ve uzmanlığa dayalı etki gücü belirleyicidir. Bu etki gücünün rolü yalnızca eğitim planındaki unsurlar için değil aynı zamanda öngörülemeyenlerin yönetilmesinde de önemlidir.” diye devam eden vizyon belgesi, İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi ve Yönetimi ana başlığında konuyla ilgili önemli açıklamalara yer vermektedir.
Yapılan incelemede okul yöneticiliğinin etki gücüne ve öngörülemeyenleri yönetme becerisine özellikle vurgu yapan vizyon belgesinde okul yöneticilerinin yetki ve sorumluluk açmazına maalesef değinilmediği görülmüştür.
Okul yöneticilerinin en büyük çatışma alanlarından biri olan sorumluluk ve yetki karmaşası konusunda vizyon belgesinin bir açılım getirmemesi özerk, güçlü okul modeli öngörüsü açısından ciddi bir problemdir denilebilir.
Üstelik, etki gücünden bahsedilen okul yöneticileriyle ilgili okulların eğitim öğretim dışı iş ve uygulamaları için bir planlamanın eğitim vizyon belgesine girmesini beklenirdi. Çünkü çeşitli zamanlarda ve ortamlarda en çok dile getirilen okulların eğitim-öğretim dışı iş ve uygulamaları konusunda vizyon belgesinin bir çözüm önerisi getirmesi, yaşanan problemleri çözmesi açısından elzemdi ama maalesef konu vizyon belgesinde yer almadı.
2023 Eğitim Vizyon Belgesinde başlıklar halinde verilen ve okul yöneticileriyle ilgili olan başlıklar aşağıdadır:
- Okul yöneticiliğine atamada, yeterliliklere dayalı yazılı sınav uygulaması ve belirlenecek diğer nesnel ölçütler kullanılacaktır.
- Ayrıca mevcut insan kaynağının en verimli şekilde kıymetlendirilmesi için aidiyet duygusunu güçlendirecek adımlar atılacaktır.
- Aidiyetin güçlenmesi için öğretmen ve yöneticilerin hakları konusunda gerekli duyarlılık gösterilecektir.
- Öğretmen ve okul yöneticilerimiz için Yatay ve Dikey Kariyer Uzmanlık Alanları yapılandırılacaktır.
- Yatay ve dikey kariyer basamaklarına yönelik lisansüstü düzeyde mesleki uzmanlık programları açılacaktır.
- Öğretmen ve okul yöneticilerimizin genel ve alana yönelik becerilerini iyileştirmek için lisansüstü düzeyde mesleki gelişim programları tasarlanacaktır.
- Öğretmen ve okul yöneticilerimizin mesleki gelişimlerini sürekli desteklemek üzere üniversitelerle ve STK’larla yüz yüze, örgün ve/veya uzaktan eğitim iş birlikleri hayata geçirilecektir.
- Öğretmen ve okul yöneticilerimize yönelik bazı hizmet içi eğitim faaliyetleri, katılıma ilişkin belgelendirme uygulamasından ayrılarak üniversiteler aracılığıyla akredite sertifika programlarına dönüştürülecektir.
- Okul yöneticiliği yüksek lisans düzeyinde mesleki uzmanlık becerisine dayalı profesyonel bir kariyer alanı olarak yapılandırılacaktır.
- Öğretmen ve okul yöneticilerimizin atanmaları, çalışma şartları, görevde yükselmeleri, özlük hakları ve benzeri diğer hususları dikkate alan “Öğretmenlik Meslek Kanunu” çıkarılmasına ilişkin hazırlık çalışmaları yürütülecektir.
- Elverişsiz koşullarda görev yapan öğretmenlerimiz ve yöneticilerimiz için teşvik mekanizması kurulacaktır. Okul yöneticiliği profesyonel bir uzmanlık alanı olarak düzenlenip bir kariyer basamağı şeklinde yapılandırılacak, özlük hakları iyileştirilecektir.
- Okul yöneticiliğine atamada, yeterliliklere dayalı yazılı sınav uygulaması ve belirlenecek diğer nesnel ölçütler kullanılacaktır.
- Okul yöneticilerinin özlük hakları iyileştirilecektir.