2024 Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) sonuçları 16 Temmuz'da açıklandı. Tercihler 25 Temmuz'da başlayacak, 2 Ağustos'a kadar devam edecek. Bu yıl üniversite kontenjanlarında ciddi bir düşüş var. Okul birincileri, şehit ve gazi çocukları, 34 yaş üstü kadınlar, depremzedeler için ayrılan ek kontenjan hariç, 960 bin 249 aday üniversitelere yerleşebilecek. Bu nedenle adayları, en az sınav kadar dikkat etmeleri gereken bir tercih dönemi bekliyor. Peki isabetli bir tercih yapmak için nelere dikkat etmek gerekiyor? Eğitim yöneticisi Burak Kılanç, "Benim adaylara önerim, genel olarak geniş bir aralıktan tercih listesi oluşturmalarıdır. 24 tercih haklarının 8-9 tanesini kendi başarı sıralarının önündeki bölümlere ayırmaları, geri kalanında ise kendi başarı sıralarından yüzde 50 daha geriye kadar bölümlere yer vermeleridir. Sözel puan türünde daha da temkimli olmakta fayda olacaktır" dedi. SABAH'a konuşan Kılanç, tercihle ilgili merak edilenleri yanıtladı ve adaylara şu önerilerde bulundu:
PUAN MI, BAŞARI SIRALAMASI MI?: TYT ve AYT birer sıralama sınavıdır ve puan, sıralama için bir araçtır. Aday için önemli olan ön sıralarda yer almaktır. Günlük yaşamdan bir örnek vermek gerekirse, bir futbol takımının sezon sonunda kaç puan topladığı esas değildir. Sezonu kaçıncı sırada bitirdiği, bir takımın şampiyon olup olmadığını ya da Avrupa kupalarına gidip gitmeyeceğini belirler. Adaylar unutmasınlar, puan değil, başarı sırası esastır.
TERCİH SIRASI ÖNEMLİ Mİ? Önemli sorulardan birisi, tercih listesi oluştururken bir bölümü daha yukarıda yazıyor olmanın, diğer adaylara kıyasla öncelik sağlayıp sağlamadığıdır. Pratikte bunun önemi yoktur, zira ÖSYM'nin bilgisayarı aynı kontenjana talip olan iki kişiyi yerleştirme puanına göre önceliklendirir, puanı yüksek olanı oraya yerleştirir. Misal, puanı düşük olup o bölümü 1'inci sırada tercih eden adayı değil, puanı yüksek olup o bölümü 14'üncü sırada tercih eden adayı yerleştirir.
MEZUNA KALMAK DOĞRU MU? ÖSYM'nin açıkladığı veriler, liseden yeni mezun olan ve sınava ilk kez giren adayların yüzde 45'inin tercih yapmadığını oraya koyuyor. Kabaca bir ifadeyle liseden yeni mezun olanların neredeyse yarısı mezuna kalıyor. Üniversite ve kariyer hedefine ulaşmak için adayın yaşamından bir seneyi feda etme kararı, eğer bu tercih bilinçli ise saygı gösterilmesi gereken bir durumdur. Bu noktada şunu belirtmekte fayda var. Mezuna kalmış öğrencinin üzerinde oluşan psikolojik baskıyı yönetmesi kolay olamayabiliyor. Liseden sınıf arkadaşları üniversiteye devam ederken, mezuna kalmış öğrencinin TYT ve AYT ile uğraşmak zorunda kalması, önceki seneden daha kötü puan alma ihtimalinin yarattığı baskı, performansa olumsuz yansıyabiliyor.
ÜNİVERSİTELER NEYE GÖRE KIYASLANMALI?
Bir kez daha vurgulamak gerekirse, en iyi üniversite, öğrencinin hedefleri için en uygun üniversitedir. 2024'te 4 yıllık bir lisans programına yerleşen aday, eğer yabancı dil hazırlık sınıfı okumazsa 2028 Temmuz'da mezun olacak. Bu adayın, uzak bir zaman gibi gözükse de 2024 Temmuz'dan sonra kariyer hedefi ne ise buna uygun üniversiteleri tercih listesine eklemesi doğrusu olur.
ÜNİVERSİTELERİ ZİYARET EDİN
MASA BAŞINDA ÇALIŞMAYIN: Doğru tercih masa başında oturarak yapılmaz. Adayların tercih listelerine yazacakları her üniversiteyi, bölümü yerinde giderek tanıması önemlidir. Unutmasınlar ki, önlerindeki önlisans ise en az 2, lisans ise en az 4 seneyi o üniversitede geçirecekler. Şehir dışından tercih yapacak öğrencilerin de mümkünse bu üniversiteleri yerinde ziyaret etmeleri doğrusu olacaktır. Bu mümkün değilse, üniversitelerin tercih birimleri ile temas ederek online görüşme talebinde bulunabilirler.
ACELECİ DAVRANMAYIN: Tercih dönemlerinde, telaşla hareket etmek doğru değildir. Tercih listesini ÖSYM'ye daha önce bildiriyor olmak adaya yerleştirmede bir avantaj getirmez. Bu nedenle, tercih döneminin sonuna kadar, doğru kaynaklardan doğru bilgilerle donanarak tercih listesine son hâlini vermek doğrusudur.
ÖNCEDEN SORULARINIZI HAZIRLAYIN: Üniversiteler, aday öğrencilere bilgi vermek üzere tercih dönemlerine özenle hazırlanırlar. Kampüs ziyaretleri sırasında, üniversite hakkında detaylı bilgi almak mümkündür.
Adayların kampüs ziyareti öncesinde, üniversite temsilcilerine soracakları soruları hazırlamaları doğru olur. Bu çerçevede, ziyarete gidilecek üniversite ve bölümle ilgili internette bulunan bilgiler saha ziyareti öncesinde incelenmelidir.
KARİYER ODAKLI SEÇİM YAPIN: Tercih sürecinde yapılan en önemli hatalardan biri, "Puanıma yazık olmasın" yaklaşımı ile meslek ve üniversite tercihi yapmaktır. En iyi üniversite, adayın puanına en uygun üniversite değildir. En iyi üniversite, adayın kariyer hedeflerini en iyi destekleyecek üniversitedir. Misal, gelecekte akademik kariyer düşünen bir öğrenci ile kendi şirketini kurmak isteyen bir öğrenci için en iyi üniversite farklılık gösterecektir. Doğru söylem, "En iyi üniversite, adayın kariyer hedefine en uygun üniversite"dir.